Η περιγραφή της τραγικής κατάστασης στον Πειραιά εξαιτίας της κρίσης του 1927, στο «Πειραϊκόν ημερολόγιον, 1928», ….Αν εξαιρέσεις τη γλώσσα του κειμένου, ωσάν να περιγράφεται η σημερινή τραγική οικονομική κατάσταση….
“Τα πρόσωπα τόσον των ανθρώπων όσον και των εργατών, εις τα οποία επί σειρά ετών ήτο ζωγραφισμένη η ευχαρίστησις, εμφανίζονται σήμερον σκυθρωπά, πλήρη απαισιοδοξίας…”…
Να που κι σ’ αυτή την περίπτωση η ιστορία επαναλαμβάνεται «σαν τραγωδία κι όχι σαν φάρσα», κατά πώς παράφρασε τη ρήση του Μαρξ ο ακτιβιστής φιλόσοφος Σλάβοϊ Ζίζεκ…
Τραγικά επίκαιρες οι ομοιότητες της κατάστασης στον Πειραιά και στην Αθήνα του 1927 εξαιτίας της μεγάλης οικονομικής κρίσης και οι οποίες περιγράφονται στο «Πειραϊκόν ημερολόγιον», από τον Κ. Λαμπαδάριο, στις αρχές του 1928. Αν αφαιρεθεί ο χρονικός μανδύας και το ύφος της γλώσσας το κείμενο είναι ωσάν να περιγράφει τη σημερινή κατάσταση…
« “Η οικονομική κρίσις κατά το 1927”….
Μελέτη του κ. Κωσ. Λαμπαδάριου
Το σπουδαιότερον ζήτημα του λήξαντος έτους (1927) ήτο η οικονομική κρίσις, η οποία εμφανισθείσα από των αρχών του έτους 1926 παρουσίασε μεγαλυτέραν οξύτητα κατά το έτος 1927.
Και διερωτάται τις, πώς ο Πειραιεύς με την ζηλευτήν ζωτικότητα κατά τα μεταπολεμικά έτη, παρουσιάζει σήμερον τοιαύτην κατάστασιν οικονομικής αδυναμίας;
Τα πρόσωπα τόσον των ανθρώπων όσον και των εργατών, εις τα οποία επίσειρά ετών ήτο ζωγραφισμένη η ευχαρίστησις, εμφανίζονται σήμερον σκυθρωπά, πλήρη απαισιοδοξίας.
Ποίον το αίτιον της αποτόμου μεταβολής; Διατί ενώ άλλοτε όλοι ήσαν ευχαριστημένοι από την αισίαν έκβασιν των εργασιών των και πλήρεις ελπίδων δια το μέλλον, παρουσιάζουν σήμερον την απαισιοδοξίαν και την απελπισίαν;
Με ποία μέσα θα κατωρθώσωμεν εκ της θλιβεράς ταύτης καταστάσεως;
Ιδού τα ερωτήματα, τα οποία ετέθησαν προ ημών κατά το 1927 και περί αυτών θα διαπραγματευθώμεν.
Η οικονομική κρίσις… Ιδού το ζήτημα, το οποίον απασχολεί από διετίας κάθε άνθρωπον των υποθέσεων, κάθε εργάτην.
Αι τιμαί των μετοχών κι άλλων αξιών, καίτοι είχον ανέλθει εις ωεπίπεδα, μηδέποτε αναμενόμενα, υψούντο ακόμη και εφαίνοντο θα εξακολουθήσουν την υψωτικήν των κίνησην, αιφνιδίως όμως, ως διά μαγείας ήρχισαν να πίπτουν,
Αι τιμαί των μετοχών και των λοιπών αξιών αι οποίαι είχον φθάσει εις ανέλπιστον σημείον πίπτουν ραγδαίως καθ’ εκάστην.
Η ευχέρεια της πίστεως, η οποία είχε εμφανισθή κατά τους χρόνους της οικονομικής ευεηίας, εξέλειπεν ήδη και τα δάνεια δεν συνάπτονται πλέον απερισκέπτως. Τα γραμμάτια και αι συναλλαγματικαί διαμαρτύρονται καθ’ εκάστην κατά εκατοντάδας και αι πληρωμαί διενεργούνται μετά δυσκολίας.
Το επιτόκιον ετριπλασιάσθη, αν μη ετετραπλασιάσθη και υψηλοί τόκοι πληρώνονται εις την αγοράν. Η κατά χιλιάδας ανέγερσις οικοδομών έπαυσεν προ πολλού.
Η ίδρυσις νέων επιχειρήσεων και η επέκτασις των υφισταμένων, έπαυσεν ήδη. Τα εργοστάσια απολύουν τους εγάτας των, περιορίζοντα την παραγωγήν των.
Αι γεννήσεις περιορίσθησαν κατά πολύ, ενώ τουναντίον αυξήθηκαν κατά τι οι θάνατοι. Οι έμποροι και οι βιομήχανοι, νλέπουν τας αποθήκας των πληρωμένας εμπορευμάτων και μετά δυσκολίας κατωρθώνουν να πωλήσουν αυτά, έστω και επί ζημία. Η εισαγωγή εμπορευμάτων εκ του εξωτερικού περιωρίσθη αρκετά, αι δε τελωνιακαί αποθήκαι, αι οποίαι ήσαν άλλοτε υπερπλήρεις, παρουσιάζουν δυσάρεστον όψιν.
Ποιο λοιπόν το αίτιον των θλιβερών τούτων φαινιμένων, τα οποία φέρουν εις δύδκολην θέσιν κεφαλαιούχους και εργάτας;
Όλα αυτά σημαίνουν ότι η κανονική λειτουργία του οικονομικού συνόλου υπέστη διατάραξιν, σύγχυσιν. Εις την θλιβεράν αυτήν κατάστασιν της οικονομικής ζωής, έχει δοθεί η λέξις “κρίσις”. Η λέξις αύτη ήτο γνωστή εις την ιατρικήν, επειδή όπως αι διαταράξεις αυταί παρουσιάζουν εντελώς όμοια συμπτώματα προς ασθενούντα οργανισμόν, επολιτογραφήθη οριστικώς πλέον και εις την οικονομικήν επιστήμην, δια τον χαρακτηρισμόν των διαταράξεων του οικονομικού οργανισμού.
Αι θεωρίαι περί των οικονομικών κρίσεων είναι πολυπίκοιλοι, καταλήγουσα πολλάκις εις φιλολογίαν. Τελειότερος χαρακτηρισμός περί των διαφόρων θεωριών δύναται να θεωρηθή η φράσις του καθηγητού Καρ. Ζιδ., χαρακτηρίζοντας ταύτας ως καθαρό “Ρομάντσο”».
(από την εφημερίδα της Μαγνησίας, “Θεσσαλία”, 30-1-’12)